Mohort Mohort
1394
BLOG

Galicja/Wołyń - luty 1945

Mohort Mohort Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 2

Badaczom kresowego ludobójstwa udało się zebrać wiedzę o 1341 osobach, w większości Polakach, zabitych w lutym 1945 roku przez nacjonalistów ukraińskich. Liczba ta nie obejmuje szacunków (ekstrapolacji).

Ofiary w podziale na przedwojenne województwa:

tarnopolskie: 1171 zabitych
lwowskie: 135 (głównie na terenach Polski Ludowej)
stanisławowskie: 31
lubelskie: 4

Największe masakry
02.02.1945 – Czerwonogród (pow. zaleszczycki) – 64 zabitych (głównie cywile) w ataku kurenia „Bystrego”. W obronie Polaków stanął 100-osobowy oddział IB. Według raportu UPA, Ukraińcy stracili tylko 2 zabitych i 4 rannych.
02.02.1945 – Uście Zielone (pow. buczacki) – 133 zabitych, wielu potopiono pod lodem na Dniestrze. W tej wsi także był posterunek IB.
05.02.1945 – Barysz (pow. buczacki) – 135 zabitych. Kureń „Bystrego” atakował ponownie jedną z baz IB „paląc i mordując po domach”. W dniu napadu Sowieci większość sił IB ściągnęli do Buczacza, osłabiając obronę wsi.
07.02.1945 – Zalesie Kuropieckie (pow. buczacki) – 60-70 spalonych żywcem w budynku suszarni tytoniu.
12.02.1945 – Eleonorówka (pow. skałacki) – 80 zabitych
13.02.1945 – Puźniki (pow. buczacki) – 97 zabitych w ataku „Bystrego” na prawie nie bronioną wieś polską. Według UPA zabito ”bolszewickich sługusów”.

Kulminacja ludobójstwa w lutym 1945 r. miała miejsce w powiecie buczackim województwa tarnopolskiego, gdzie zginęło ponad 580 osób.

UPA vs Sowieci

23 lutego we wsi Wojutin k. Torczyna upowcy zabili 25 aktywistów sowieckich. Podobnych ataków było więcej, np. 7.02.1945 bojówka Kupiaka zabiła we wsi Grabowa inspektora oświaty rejonu Busk i jego żonę.

Na przełomie 1944/45 roku ouenowskie podziemie przeprowadziło akcję przeciw sowietyzacji szkolnictwa. Opanowywano szkoły, niszczono gazetki ścienne, wywieszone hasła, dokumentację szkolną, radzieckie podręczniki itp. Terroryzowano nauczycieli. Tylko w rejonie stryjskim od 22 lutego do 15 marca upowcy pojawili się w 30 szkołach.

12 lutego 1945 r. w lasach klewańskich na Polesiu wołyńskim oddział NKWD zabił Dmytra Klaczkiwśkiego, dowódcę UPA – Północ. Zabito przy tym 28 i aresztowano 76 upowców. Zgładzenie kata Wołynia było możliwe dzięki obszernym zeznaniom złożonym przez schwytanego miesiąc wcześniej Jurija Stelmaszczuka, jednego z wyższych dowódców w UPA.

Luty 1945 – antyupowska operacja NKWD w okolicach Kosmacza (Stanisławowskie). W jej toku zabito 287 upowców, 52 ujęto. Sowieci stracili 17 zabitych, w tym dowódcę pułku, oraz 36 rannych.

Także w lutym Sowieci zlikwidowali siatkę OUN na Bukowinie.

Jak widać z powyższego zestawienia, Sowieci spychali OUN-UPA do coraz większej defensywy. UPA odbijała sobie te porażki na Polakach, „walcząc” głównie z kobietami i dziećmi.

UPA vs Polska Ludowa

7.02.1945 -potyczka UPA z MO między Bereską a Średnią Wsią (Bieszczady). Trzech milicjantów zginęło, czwarty zbiegł, piątego ujęto i po udzieleniu rady, by milicjanci nie zaczepiali UPA, wypuszczono.

26 lutego grupa żołnierzy Wojsk Wewnętrznych i milicjantów zabiła 30 (lub 60) Ukraińców w Kobylnicy Ruskiej (pow. Jaworów). Wieś spalono, podobnie jak kilka dni później Masiuki i Sieniówkę, gdzie zginęło 38 Ukraińców.

Ogółem w lutym 1945 r. w walce z ukraińskim podziemiem zginęło 9 polskich milicjantów i żołnierzy. Jednak w porównaniu z sytuacją po sowieckiej stronie, OUN-UPA w Polsce była do tego czasu prawie nie niepokojona.

Polskie odwety

27 lutego 1945 r. poakowski oddział “Kossakowskiego” zastrzelił w Dynowie 12 Ukraińców za współpracę z OUN-UPA i spalił jeden dom. 27 lub 28 lutego Polacy mieli zabić w Pawłokomie 13 Ukraińców. Bliskość obu miejscowości, dat i okoliczności pozwala zastanawiać się, czy nie chodzi o to samo wydarzenie.

Inne wydarzenia godne uwagi

5-6 lutego 1945 r. w okolicach Brzeżan odbyła się narada Centralnego Prowodu OUN. Na przewodniczącego OUN ponownie wybrano Banderę (przebywającego na terenie III Rzeszy), Szuchewycz został jego zastępcą.

18-20 lutego – w okolicach Tarnopola banderowcy w kilku wsiach rozlepili afisze wzywające Polaków do wyjazdu pod groźbą śmierci, co spowodowało ich ucieczkę do miasta.

26-27 lutego 1945 – zakończone fiaskiem nocne rozmowy przedstawicieli OUN z Sowietami. Nacjonaliści zaproponowali zakończenie walki zbrojnej w zamian za legalizację OUN. Sowieci zaoferowali im jedynie „honorową kapitulację” i amnestię.

Wspomnienia

Słyszałam, jak jeden z bandytów mówił do drugiego, żeby dobił moją teściową, ale on odpowiedział, że nie trzeba, niech się dłużej męczy. [Katarzyna Bryłkowska, Barysz, pow. Buczacz]

Nasz dom i gospodarstwo znajdowało się w centrum wsi, tuż nad głębokim rowem ściekowym (...), nazywanym potem “rowem śmierci”, ponieważ tu zginęło najwięcej ludzi. Wszyscy wybiegliśmy i ukryliśmy się w tym rowie. Na jego brzegu były wykopane liczne wnęki. Do jednej z nich schowaliśmy się razem z mamą, która zasłoniła nas białą płachtą. Spod niej widziałem, jak nadeszli banderowcy. Jeden z nich krzyknął: “strelaj”. Drugi odpowiedział po ukraińsku: “Koły nie maju pul” [kiedy nie mam kul – D.B.]. Ten pierwszy wrzasnął “to rubaj”. I zaczęło się. Widziałam jak postacie ubrane w białe okrycia zeszły do rowu. Nastąpił straszny krzyk, prośby o darowanie życia. Napastnicy nie znali litości, rąbali siekierami i kłuli bagnetami. Jeden z nich stał na brzegu rowu i gdy ktoś próbował uciekać, to do niego strzelał. [Józefa Pacholik, Puźniki]

W południe wpadł pododdział milicji sowieckiej w “pogoni za bandą UPA”. Niestety był to tylko demonstracyjny kamuflaż, ponieważ pododdział nie poszedł w tym kierunku, który mu wskazywali Puźniczanie. [Antoni Jarzycki, Puźniki]

W 1992 r. odwiedziłem rodzinną wieś Puźniki. (...) Nie ma już tam polskich zagród, tych, co ocalały po pogromie i spaleniu. Nie ma kościoła ani plebanii, w których ocalało najwięcej osób, bronionych przez polskich “Istriebków” i polską samoobronę. Plac kościelny pokrywa gęstwina krzewów i dużych drzew. Wokół gęsty i ciemny las. Nie ma tam też i Ukraińców ani ich domów, zarówno tych [należących do] Puźniczan jak i osiedlonych w 1946 r. Nie ma też chętnych do korzystania z ziemi pozostawionej przez Polaków.(...)
Zapytani młodzi Ukraińcy w Zalesiu, gdzie była suszarnia, w której banderowcy w 1945 r. spalili żywcem kilkudziesięciu Polaków, niewiele wiedzą o tamtych tragicznych czasach. Jeden z tych młodzieńców zapytany przez Stanisława Koryznę, który odwiedzał tamte strony, powiedział: “Was Polaków palili i mordowali Ruscy za to, że nie chcieliście się zapisać do kołchozów”. Inny młody Ukrainiec na pytanie (...) “czy on walczył o Samostijną Ukrainę?” odpowiedział, że nie, bo wtedy jeszcze był mały i żałuje, że nie mógł tego robić, ale dodał: “mój ojciec za to dobrze rąbał”. [Stefan Dancewicz, Puźniki]

Mohort
O mnie Mohort

Mohort Wypromuj również swoją stronę Ten blog powstał w 2008 roku z myślą o tych Polakach, którzy nic nie wiedzą o ludobójstwie OUN-UPA. Postawiłem sobie za cel opisanie tych tragicznych wydarzeń w porządku chronologicznym, w ich 65-tą rocznicę. Liczby: Wołyń: 60 tys. zabitych Tarnopolskie: 28 tys. zabitych Lwowskie: 25 tys. zabitych Stanisławowskie: 18 tys. zabitych Lubelskie: 3 tys. zabitych Polesie: ? tys. zabitych (są to szacunki polskich ofiar OUN i UPA wg Ewy Siemaszko) Kilkadziesiąt tysięcy Ukraińców zabitych przez OUN i UPA. 10-15 tys. Ukraińców zabitych w polskich akcjach odwetowych i walkach (wg dr. G. Motyki). Wg prof. W. Filara było to 5,7 tys.) ___________ Powstanie tego blogu sprowokowała inicjatywa prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki. Komentujących uprasza się o zachowanie szacunku dla narodu ukraińskiego. Autor bloga uważa, że UPA była wrzodem na ciele tego narodu i nie można jej winami obciążać ogółu Ukraińców. Z tego powodu nie domagam się żadnych przeprosin od przedstawicieli państwa ukraińskiego. Nie jestem historykiem, raczej miłośnikiem historii. Nowym czytelnikom zalecam czytanie notek po kolei zaczynając od najstarszej. Tekst bloga (do maja 2009) jest dostępny w 4 plikach PDF: część I, część II, część III, część IV Potrzebującym informacji "w pigułce" proponuję kliknięcie tagu podsumowania. Moje notki: LUTY 2008: 1. 9.02.1943. Parośla - krwawe preludium. 2. II RP - surowa macocha 3. Śmierć, śmierć, Lachom śmierć! 4. Dlaczego Wołyń? 5. Karty MARZEC 2008: 6. Ni Lacha, ni Żyda 7. Patrioci, kolaboranci czy zdrajcy? 8. Powstanie, ale jakie? 9. Krzyż 10. 26.03.1943. Masakra w Lipnikach 11. Kto tu był bohaterem, Wiktorze Juszczenko? KWIECIEŃ 2008: 12. Wołyń na początku 1943r. Spóźniony wstęp. 13. Polnische Schutzmannschaften - w służbie III Rzeszy i Polaków 14. Zagłada. Trzy historie. 15. Polska samoobrona na Wołyniu 16. Świece ofiarne w Janowej Dolinie 17. Wielki tekst Rafała Ziemkiewicza 18. Dwie prawdy 19. Wołyń - kwiecień 1943 MAJ 2008 20. Trzeciomajowe zwycięstwo 21. Co widać przez pomarańczowe okulary 22. Boh żywe 23. Pszenica i kąkol 24. "Jutro" Kłyma Sawura 25. O złych i dobrych esesmanach 26. Chłopi vs. burżuje czyli walka klas? 27. Prawdziwi bohaterowie 28. Wołyń - maj 1943 CZERWIEC 2008 29. 2. czerwca - zemsta za... 30. Moja Rywingate 31. Czerwone Zielone Święta 32. "Ukraińcy mają potężną pracę do wykonania" - frapujący wywiad z Krzesimirem Dębskim 33. Skandal z prezydentem Kaczyńskim w tle 34. Rozkaz numer 1 35. Sprawa Martynowśkiego 36. O najpiękniejszej dziewczynie w Koszowie 37. Wołyń - czerwiec 1943 LIPIEC 2008: 38. 4-5 lipca 1943 - pierwsza bitwa o Przebraże 39. Nie zapomnij Ty o nas, o, święta! 40. Konferencja o ludobójstwie OUN-UPA: zaproszenie ŚZŻAK i IPN 41. Wołyń i Galicja Katyniem współczesnej Polski 42. „Wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego...” 43. 14.07.1943 - słońce zachodzi nad Kołodnem 44. O tym, jak Ukrainiec Szopiak robił użytek ze swojej kosy 45. Upadek Huty Stepańskiej 46. Politycy ręce precz od historii! 47. Mysterium iniquitatis - czy w człowieku drzemie Demon? 48. Bitwa o chleb 49. Wołyń - lipiec 1943 SIERPIEŃ 2008 50. Pułkownik Niewiński wciąż walczy 51. Przystanek Bandera 52. Bulba-Boroweć pisze list 53. Remanenty - przegląd prasy ukraińskiej 54. Sprawiedliwość "Muchy" 55. O buncie /grzesiowi dedykuję/ 56. Wniebowzięcie 57. 30.08.1943 - Wola Ostrowiecka i Ostrówki 58. Trzecia bitwa o Przebraże czyli wojna, której nie było 59. Wołyń/Galicja Wsch. - sierpień 1943 WRZESIEŃ 2008 60. Dekonstrukcja mitu 61. Konstrukcja mitu, czyli bezpieka i IPN prawdę ci powiedzą 62. Nigdy nikogo życia nie pozbawi... 63. Wołyń/Galicja Wsch. - wrzesień 1943 PAŹDZIERNIK 2008: 64. Święte słowa Johna-Paula Himki 65. Retrospekcje: wojna polsko-ukraińska 1918-1919 66. Zastraszyć księdza 67. Wołyń/Galicja Wsch. - październik 1943 LISTOPAD 2008: 68. W telewizji pokazali 69. Ocalić od zapomnienia 70. 16.11.1943 - zwycięstwo "Bomby" 71. Wiktor Poliszczuk (1925-2008) 72. Wojciechowski, podejdź no do płota! 73. Wołyń/Galicja Wsch. - listopad 1943 GRUDZIEŃ 2008: 74. "Brutalny, bezrefleksyjny, fanatyczny" - ks. Isakowicz-Zaleski 75. Angela Merkel: Niemcy wybaczają Polakom Auschwitz 76. Męczennik o. Ludwik Wrodarczyk 77. Prawdziwi bohaterowie (2) 78. Wigilia A.D. 1943 79. Wołyń/Galicja Wsch. - grudzień 1943 STYCZEŃ 2009: 80. Stepan Bandera - ukraiński bin Laden 81. Czarna sukienka czyli o leśnikach 82. Odsiecz Ołyki 83. 27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK 84. Gdzie są mężczyźni? 85. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna - styczeń 1944 LUTY 2009: 86. Hanaczów stawia opór 87. Czy na Ukrainie będą burzyć polskie pomniki? 88. Retrospekcje: Galicja 89. Szlachta 90. Inaczej 91. Ratunku, Polacy mnie biją! 92. Czerwone noce w powiecie rohatyńskim 93. Po Wołyniu była Galicja  94. Przypadek 95. Huta Pieniacka - największa zbrodnia na wsi polskiej 96. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna - luty 1944 MARZEC 2009: 97. Retrospekcje: Zamojszczyzna 98. Obraz zbliżony do prawdy i prawda 99. Odwet 100. Legenda – nie legenda 101. Prawdziwi bohaterowie (3) 102. Jaja po wołyńsku – z książki kucharskiej redaktora W. 103. Historia z perspektywy żaby 104. Wierszem 105. Szok 106. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna - marzec 1944 KWIECIEŃ 2009: 107. Drugie życie... morderców 108. Ostatnia niedziela 109. Prawdziwi bohaterowie (4) 110. Pomóżmy Wiktorowi Juszczence! 111. Kto dziś pamięta o Ormianach? 112. Bitwa pod Hurbami 113. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna – kwiecień 1944 MAJ 2009: 114. Rektorowi KUL pro memoria 115. Zapomniane wypędzenia 116. O pomnikach, profanacjach, polityce i piłce (nożnej) 117. ”Gonił nas człowiek z siekierą”, ale to nie było tak, jak myślicie 118. Wielka Polska o nich zapomniała! 119. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - maj 1944 CZERWIEC 2009: 120. Bratni naród na Kresach 121. Jeszcze o Ziemkiewiczu 122. Nie-Cała prawda 123. Negacjonista 124. Bajka 125. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - czerwiec 1944 LIPIEC 2009: 126. Dishonoris causa 127. Jak to było z piłami na Wołyniu 128. Chcemy innej historii! 129. Polska samoobrona we Wschodniej Galicji 130. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - lipiec 1944 SIERPIEŃ 2009: 131. Alternatywna trasa rajdu Bandery 132. Krakowskimi śladami Stepana Bandery 133. Kolejny ważny tekst Wołodymyra Pawliwa 134. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - sierpień 1944 WRZESIEŃ 2009: 135. Istriebitielnyje Bataliony - w służbie NKWD i Polaków 136. Galicja/Wołyń - wrzesień 1944 (+ Legnica!) PAŹDZIERNIK 2009: 137. SB – fałszywi bohaterowie 138. Galicja/Wołyń - październik 1944 (+ Legnica bis) LISTOPAD 2009: 139. Karta się odwraca 140. Galicja/Wołyń – listopad 1944 GRUDZIEŃ 2009: 141. Tylko we Lwowie 142. Ihrowicka kolęda 143. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - grudzień 1944 STYCZEŃ 2010: 144. Niezwykła historia jakich było wiele 145. Wikipedia pod specjalnym nadzorem 146. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - styczeń 1945 LUTY 2010: 147. Juszczenko przegiął 148. Ludobójcy i ludzie 149. Śmierć kata 150. Мила моя, што-то буде з нами? (kresowe mity, nie-mity) 151. Galicja/Wołyń - luty 1945 MARZEC 2010: 152. Spirala odwetu 153. Warto rozmawiać? 154. Koniec 155. Galicja/Lubelszczyzna - marzec 1945 + bojkot zbiórki na KUL KWIECIEŃ 2010: 156. Wyprawa kijowska AD 2010 157. Galicja/Lubelszczyzna - kwiecień 1945 MAJ 2010: 158. Galicja/Lubelszczyzna - maj 1945 CZERWIEC 2010: 159. Galicja/Lubelszczyzna - czerwiec 1945 LIPIEC-SIERPIEŃ 2010: 160. 67. rocznica Krwawej Niedzieli na Wołyniu 161. Galicja/Lubelszczyzna - lipiec-sierpień 1945 WRZESIEŃ 2010: 162. Komu Andrzej Kunert zamierza stawiać pomniki? 163. Galicja/Wołyń/Lubelszczyzna - wrzesień 1945 PAŹDZIERNIK 2010: 164. Nienawiść w polityce 165. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - październik 1945 LISTOPAD 2010: 166. Ze szczerej piersi się wyrwało... 167. Galicja/Lubelszczyzna - listopad 1945 GRUDZIEŃ 2010-STYCZEŃ 2011: 168. Krwawe świętowanie 169. Skandal w Przemyślu + podsumowanie 12.1945-01.1946 LUTY 2011: 170. Dlaczego dr Motyka nie powinien zasiadać w Radzie IPN 171. Luty 1946 - podsumowanie MARZEC-KWIECIEŃ 2011: 172. Łuny w Bieszczadach 173. Światowe autorytety przypominają o polskich ofiarach Wołynia 174. Marzec-kwiecień 1946 – podsumowanie MAJ-CZERWIEC 2011: 175. Czy Bronisław Komorowski potępi Armię Krajową? 176. Maj-czerwiec 1946 - podsumowanie LIPIEC-SIERPIEŃ 2011: 177. "To my znamy prawdę..." - 68 rocznica rzezi wołyńskich 178. Lipiec-sierpień 1946 - podsumowanie WRZESIEŃ-GRUDZIEŃ 2011: 179. Za co bierze pieniądze radca ambasady RP w Kijowie, p. Hnatiuk? 180. Jak to się robi w Warszawie 181. Ale palma czyli GW vs. Ziemkiewicz, odcinek 1943 182. 5 Professoren und Wahrheit, du bist verloren (+ IX-XII.1946) STYCZEŃ-LUTY 2012: 183. Skandal na Ukrainie + podsumowanie 01-02.1947 MARZEC 2012: 184. Podsumowanie marca 1947 (śmierć gen. Świerczewskiego) KWIECIEŃ-GRUDZIEŃ 2012: 185. Genocidum atrox 186. Awantura o akcję "Wisła" (+podsumowanie) ROK 2013: 187. Walczymy o Dzień Pamięci Męczeństwa Kresowian 188. Elity III RP: nacjonalizm jest OK, byle ukraiński 189. Eksperci – po owocach ich poznacie 190. A ile ofiar zadowoliłoby p. Szeptyckiego? 191. Michnik stoi tam, gdzie OUN ______________________________ "Wychowanie w niepamięci, świadome ukrywanie, czy fałszowanie faktów, stawianie zbrodniarzom pomników to najbardziej podła rzecz, jaka może się wydarzyć cywilizowanym narodom..." Stanisław Srokowski,"Nienawiść" "W interesie naszych narodów leży znormalizowanie naszych stosunków, co wymaga powiedzenia sobie w oczy całej prawdy - ale tylko prawdy." - Jerzy Giedroyć Kontakt: dymitr.mohort[małpa]interia.pl

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura